Hợp nhất PGA Tour - DP World Tour - LIV Golf: "ngư ông" nào đắc lợi? 01:02, 06/07/2023

Tại sao có quyết định hợp nhất?

Suốt hai năm qua, làng golf thế giới chứng kiến sự chia rẽ chưa từng có bởi cuộc quyết đấu của liên minh PGA Tour và DP World Tour chống lại sự ra đời của LIV Golf. Nhưng vào hôm 6/6/2023, cuộc quyết đấu của ba tổ chức golf nhà nghề lớn nhất thế giới đã chấm dứt. PGA Tour, DP World Tour và chủ đầu tư của LIV Golf là Quỹ đầu tư công (PIF) của Ả rập Xê út đã tuyên bố hợp nhấtvào một tổ chức thương mại mới. Cơ cấu hoạt động của tổ chức thương mại mới chưa được thông báo cụ thể trên truyền thông, nhưng cơ cấu quyền lực thì đã rõ. Yasir Al-Rumayyan - Thống đốc của PIF sẽ là Chủ tịch Hội đồng quản trị và Jay Monahan - ủy viên PGA Tour là giám đốc điều hành tổ chức mới. Tất cả các khiếu kiện, tranh chấp giữa các bên chấm dứt. Làng golf chuyên nghiệp thế giới rẽ vào một chặng đường mới.

Dù “bị đánh hội đồng”, dù bị “tấn công” từ nhiều phía, dù lao đao “lên bờ xuống ruộng” như đã được dự báo từ khi mới ra đời, LIV Golf tồn tại và phát triển bất kể trong dạng này hay dạng khác. Sự sống sót của LIV Golf được lý giải bởi hai nguyên do cơ bản: quy luật phát triển tự nhiên loại bỏ sự độc quyền và sức mạnh tài chính.

Hai nhân tố quyết định sự sống sót của LIV Golf cũng chính là hai nhân tố đã kết thúc sự xung đột tưởng chừng như “loại trừ - một mất một còn” giữa một bên là PGA Tour và DP World Tour với một bên là LIV Golf.

Tổn thất tài chính của PGA Tour

Tổn thất tài chính là lý do quan trọng nhất khiến PGA Tour phải sớm chấm dứt “cuộc chiến tiêu diệt LIV golf”. Chủ đầu tư của LIV Golf là PIF (Ả rập Xê út) sở hữu khối tài sản ròng lên đến hơn 700 tỷ USD. Trong 2 năm tài chính đầu tiên, PIF dự chi cho LIV Golf 2 tỷ USD. Chỉ riêng tiền thưởng cho 8 giải đấu mùa giải đầu tiên LIV Golf nhận từ PIF lên đến 255 triệu USD, bình quân 31,875 triệu USD cho mỗi giải đấu. Mùa giải tiếp theo (2023), với 14 giải đấu, quỹ tiền thưởng của LIV Golf tăng lên 405 triệu USD, bình quân gần 30 triệu USD cho một giải. Trong khi đó, PGA Tour có tổng số tiền thưởng 428,6 triệu USD cho 45 giải đấu, bao gồm cả 4 giải Majors của các nhà bảo trợ khác, bình quân chỉ khoảng 10 triệu USD cho mỗi giải đấu. PGA Tour đã phải rút quỹ 100 triệu USD để bổ sung tiền thưởng cho nhóm giải đấu đặc biệt, nhằm giữ chân các golf thủ không chạy sang LIV Golf. 

Người quyền lực nhất của PGA Tour là Jay Monahan đã không chỉ một lần thừa nhận sự thất thế của PGA Tour trong cuộc đua tài chính với LIV Golf. Ngày 10/6/2023, Wall Street Journal dẫn lời Jay Monahan: “Không thể đối đầu với một tổ chức của chính phủ nước ngoài có nguồn tiền vô hạn”, buộc PGA Tour phải dùng nguồn tích lũy từ nhiều thập kỷ nhưng cũng chỉ cầm cự được trong vài tháng. Trước đó, Jay Monahan cũng đã dự báo rằng PGA Tour không thể cạnh tranh với LIV Golf của PIF như một cuộc chạy đua vũ trang với vũ khí duy nhất là đồng USD.

Ở trận chiến pháp lý, PGA Tour cũng tổn thất khoảng 50 triệu USD mà chưa có hồi kết. Đồng minh của PGA Tour là giải đấu nhà nghề châu Âu DP World Tour đã phải chi khoảng 15 triệu USD cho vụ kiện tại tòa án thể thao Anh vì quyết định cấm thi đấu và phạt tiền ngày 8/6/2022 với các thành viên tự ý chuyển sang thi đấu ở LIV Golf. Bởi vậy, quyết định “ngừng chiến”, hợp nhất với LIV Golf là sự lựa chọn hợp lý của lãnh đạo PGA Tour và DP World Tour.

Sự cản trở hay là mặt khác của chống độc quyền?

Quy luật phát triển tự nhiên loại bỏ sự độc quyền. Nghĩa là sự độc quyền chỉ có thể tạm thời. Muốn phát triển buộc phải phá vỡ sự độc quyền. Quy luật loại bỏ sự độc quyền cho phép khẳng định sự tồn tại của LIV Golf từ khi mới ra đời, dù chịu nhiều cuộc “tấn công” của PGA Tour nhằm làm chết yểu LIV Golf. Nhưng quy luật loại bỏ sự độc quyền của tự nhiên không chỉ có một mặt.

Luật chống độc quyền của Hoa Kỳ đã từng “chống lưng” cho sự tồn tại của LIV Golf. Nhưng bây giờ, cũng chính luật chống độc quyền của Hoa Kỳ đang cản trở sự hợp nhất giữa PGA Tour và LIV Golf. Một nhóm thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, trong đó rất tích cực là Richard Blumenthal (Chủ tịch Tiểu ban Thường trực của Thượng viện Hoa Kỳ về Điều tra), Chris Murphy và John Garamendi đã lên tiếng yêu cầu điều tra về sự hợp nhất giữa PGA Tour và LIV Golf. Có 3 nhóm nguyên nhân chính để các chính trị gia này đặt dấu hỏi về sự hợp nhất giữa PGA Tour và LIV Golf.

• Thứ nhất, là bằng sức mạnh tài chính, PIF sẽ thâu tóm PGA Tour và trở thành “chủ nhân trên thực tế” của golf nhà nghề nước Mỹ, như vậy nước Mỹ sẽ mất giải golf nhà nghề danh giá nhất hành tinh, các golf thủ nhà nghề giỏi nhất thế giới sẽ bị quy phục bởi Ả rập Xê út, làm ảnh hưởng đến vai trò thể thao của nước Mỹ.
• Thứ hai, việc hợp nhất này sẽ giúp cho Ả rập Xê út xóa bỏ các hình ảnh xấu về nhân quyền và khủng bố. Thứ ba, PGA Tour được hưởng điều luật miễn thuế như một doanh nghiệp phi lợi nhuận; điều khoản này sẽ làm lợi cho PIF trong tư cách là cổ đông áp đảo, cho nên có thể phải đưa ra dự luật mới về “không miễn phí đối với thể thao chuyên nghiệp”.

Cả PGA Tour lẫn LIV Golf đều đã nhận được yêu cầu từ Tiểu ban Thường trực của Thượng viện Hoa Kỳ về Điều tra là phải cung cấp các tài liệu liên quan đến hợp nhất trước ngày 26/6/2023 và điều trần vào ngày 11/7/2023.

Bác bỏ các cáo buộc, ngày 9/6/2023, đặc phái viên PGA Tour Jay Monahan đã có thư gửi Quốc hội Mỹ (được Politico.com tiết lộ vào ngày 12/6/2023). Nội dung thư khẳng định sự hợp nhất của PGA Tour và LIV Golf có lợi cho Hoa Kỳ, rằng PGA Tour vẫn là người quyết định sự phát triển của giải đấu, rằng nguyên nhân của sự hợp nhất nhằm chấm dứt sự thù nghịch, chia rẽ, và vì sự khó khăn về tài chính của PGA Tour. Ông Jay Monahan cho biết PGA Tour “sẽ nắm giữ phần lớn số ghế trong Hội đồng quản trị và kiểm soát tổ chức này, bất kể quy mô đầu tư của PIF là bao nhiêu”. Ngoài ra, ông Jay Monahan cũng không quên bỏ lỡ cơ hội đổ lỗi cho các nghị sĩ Mỹ. Rằng trong hai năm qua, đại diện PGA Tour đã gặp các thành viên quốc hội yêu cầu sự trợ giúp để chống lại LIV Golf, nhưng chỉ nhận được sự hỗ trợ bằng văn bản mà không có hành động, do quan hệ địa chính trị giữa Mỹ và Ả rập Xê út. Rằng thái độ trì trệ của các cơ quan quyền lực buộc PGA Tour đơn độc chống lại PIF, làm cho PGA Tour suy yếu và cuối cùng không thể chống đỡ mà phải đi đến hợp tác. 

Nếu luật chống độc quyền của Hoa Kỳ đã là chỗ dựa cho LIV Golf tồn tại trước đây, thì bây giờ luật chống độc quyền của Hoa Kỳ lại nghi ngờ sự độc quyền do việc hợp nhất giữa PGA Tour, DP World Tour và LIV Golf tạo nên.

Bảo vệ cho sự hợp nhất, phát biểu trên Golf Channel, Phó chủ tịch Hội đồng chính sách PGA Tour Jimmy Dunne khẳng định: “Chúng tôi muốn chấm dứt tình trạng thù địch”, mặc dù bản thân Jimmy Dunnes không bao giờ quên được sự kiện ngày 11/9/2001. Thời điểm đó, anh làm việc ở lầu 104 tháp Nam của tòa nhà World Trade Center, nhưng thoát chết vì không đến văn phòng do tham dự giải golf trung niên nghiệp dư Mỹ. Ả rập Xê út có 14 công dân tham gia vào tổ chức khủng bố đánh sập tòa nhà World Trade Center. Bất chấp thành kiến cá nhân, Jimmy Dunnes là người đầu tiên của PGA Tour tìm kiếm kết nối với người đứng đầu PIF để bắt đầu sự hòa giải. Không chỉ riêng Jimmy Dunnes, mà đặc phái viên PGA Tour Jay Monahan cũng ca ngợi “sau hai năm chia rẽ, thế giới golf từ hôm nay đạt bước tiến lịch sử và sẽ bước vào kỷ nguyên mới”.

Về các golf thủ và thể thức thi đấu

Thể thức đồng đội được thiết lập bởi LIV Golf vẫn được duy trì ở một mức độ trong tổ chức mới. Lịch chơi golf năm 2023 vẫn như cũ. 

Các golf thủ từ bỏ tư cách thành viên PGA Tour và DP World Tour sang thi đấu ở LIV Golf sau năm 2023 có thể đăng ký trở lại PGA Tour và DP World Tour theo một quy định công bằng và khách quan mới.

Cũng sẽ không tránh khỏi những thắc mắc của một số golf thủ của PGA Tour và DP World Tour về việc 11 golf thủ chuyển sang thi đấu ở LIV Golf kiện PGA Tour vi phạm luật chống độc quyền mà tòa án sẽ xử vào tháng 5/2024. Nhưng sẽ có câu hỏi ngược lại về DP World Tour đã thắng kiện và các golf thủ rời bỏ DP World Tour sang thi đấu ở LIV Golf phải chịu khoản tiền phạt 100.000 bảng Anh. 

Những câu hỏi này sẽ bớt đi sự “nóng bức” khi PIF đang dự kiến thưởng cho các tay golf được mời sang LIV Golf nhưng từ chối để giữ “lòng trung” với PGA Tour. Nghe đồn Tiger Woods, Rory Mcllroy, Jon Rahm đã từ chối những khoản tiền rất lớn. Rõ ràng khoản tiền mới chỉ mang tính xoa dịu, nhưng với hầu bao rủng rỉnh của PIF thì chắc không nhỏ. Vì PIF đủ thông minh để biết cách làm dịu đi sự ồn ào bảo vệ PGA Tour.

Với các golf thủ từ bỏ tư cách thành viên DP World Tour, sang thi đấu ở LIV Golf như Sergio Garcia, Ian Poulter và Lee Westwood thì sẽ không còn cơ hội lọt vào tuyển Ryder Cup của châu Âu. Nhưng Brooks Koepka lại có cơ hội lớn để còn là thành viên tuyển Ryder Cup Mỹ thi đấu vào tháng 9 tới đây trên sân Marco Simone Golf & Country Club ở Rome. Brooks Koepka đã có màn trình diễn tuyệt vời cho LIV Golf khi về nhì giải Master và vô địch PGA Championship 2023. Đó là “của hồi môn” của LIV Golf khẳng định đẳng cấp những người chơi của mình trong cuộc “thương thảo” bảng xếp hạng thế giới với các đối tác PGA Tour và DP World Tour khi hợp nhất.

Ai được lợi nhất?

Đương nhiên là các tay golf hàng đầu thế giới, dù ở PGA Tour, DP World Tour hay LIV Golf. Ngay cả người phản đối LIV Golf cực lực như Rory Mcllroy cũng là người thuộc nhóm được hưởng lợi nhiều nhất. Hưởng lợi nhiều, bởi nhờ LIV Golf mà mùa giải 2023 PGA Tour phải dốc hầu bao thêm 100 triệu USD và gọi thêm tài trợ để nâng quỹ tiền thưởng cho tương xứng với LIV Golf. Bốn giải Major và The Players cũng phải gồng mình nâng các con số tiền thưởng lên, điều mà khi chưa có LIV Golf, người bạo gan nhất cũng không dám dự báo. Được lợi nhất, bởi rồi đây PIF sẽ có những khoản tiền lót tay xoa dịu, mà con số dành cho Tiger Woods, Jon Ram và Mcllroy sẽ không hề nhỏ. 

“Được ăn, được nói, được gói mang về” là câu thành ngữ Việt nhưng rất phù hợp để nói về các tay golf ở PGA Tour và DP World Tour đã mạnh miệng chống đối LIV Golf. Thực ra, chính họ mới là người phải chịu ơn LIV Golf nhiều nhất.

Tuột đi cơ hội, không được lợi đáng kể từ sự hợp nhất của PGA Tour và DP World Tour với LIV Golf chính là các vùng golf kém phát triển, mà trực tiếp thiệt thòi nhất là golf châu Á. Cuộc chiến giữ PGA Tour với LIV Golf còn tiếp tục, thì LIV Golf càng phải mở rộng đồng minh, mà châu Á là một đối tác hứa hẹn giàu có, nhiều golf thủ tài năng, có thể làm cho LIV Golf thêm danh giá và mạnh mẽ. Nhưng giờ đây, chính sự thỏa hiệp của PGA Tour với LIV Golf đã làm cho cơ hội hưởng lợi từ LIV Golf ở châu Á nhỏ đi. Nhưng châu Á, với tiềm năng về con người và kinh tế, chỉ là vấn đề thời gian, sẽ trở thành đối thủ ngang bằng với golf nhà nghề Âu Mỹ.

Quốc hội, chính phủ và bộ tư pháp Hoa Kỳ có thể làm chậm quá trình hợp nhất của PGA Tour và DP World Tour với LIV Golf vì lý do này hay lý do khác. Nhưng chắc chắn liên minh mới giữa PGA Tour và DP World Tour với LIV Golf sẽ đi vào hoạt động vì nó phục vụ cho lợi ích của Hoa Kỳ nhiều hơn lợi ích của Ả rập Xê út.

By Dr. Nguyễn Ngọc Chu